Gezondheidsrisicofactoren
Gezond zijn en gezond blijven.
U voelt zich gezond en bent van plan dat nog heel lang te blijven. Wie niet, zult u zeggen. Helaas kan het - bij wijze van spreken - met de dag anders zijn. Wellicht heeft u wel eens gehoord van 'risicofactoren'. Een wat officieel woord voor omstandigheden die een verkeerde uitwerking hebben op uw (goede) gezondheid. Gelukkig betreft het omstandigheden die u in veel gevallen zelf 'de baas' kunt zijn. Op die manier bent u eigenlijk ook 'baas' over uw eigen gezondheid.
Risicofactoren? Hoe minder des te beter!
Bij nagenoeg alle mensen is wel sprake risicofactoren. Hoe meer risicofactoren, des te groter is de kans op ingrijpende invloed daarvan op uw gezondheid. Daarbij moet u niet denken aan wat vaker een griepje of zoiets, maar aan een hersenbloeding of een hartinfarct. Bedreigend voor uw gezondheid, dat zeker, maar daarom is het prettig te weten dat u er zelf wat aan kunt doen.
Risicofactoren? Dit kunt u er tegen doen!
De risicofactoren zijn:
- verhoogde bloeddruk
- hoog cholesterolgehalte
- suikerziekte
- als het in de familie voorkomt
- roken
- gebrek aan beweging
- fors overgewicht
- negatieve spanningen
In het rijtje van acht zitten er zeker vier die u zelf, zonder hulp(middelen), kunt aanpakken: minder alcohol, meer beweging, minder vet eten en afvallen door minder eten en snoepen.
- Om te stoppen met roken zijn er nicotinepleisters en kauwtabletten. Hoge bloeddruk voel je meestal niet, maar kan tegenwoordig gewoon thuis worden gemeten: een hele vooruitgang!
- Suikerziekte moet altijd (vaak met insuline) worden behandeld.
- Stress (onder spanning staan, de 'zenuwen hebben') kan soms door rust, soms ook met medicijnen, verholpen worden.
- Roken is een hele 'slechte' risicofactor voor het krijgen van hart- en vaatziekten.
- Nicotine vernauwt de bloedvaten en verhoogt hartslag en bloeddruk. Bloedvaten slibben eerder dicht, wat samen met een te hoog cholesterolgehalte vaak voorkomt.
- Alcohol is in zeer beperkte hoeveelheid zelfs gezond, maar teveel alcohol werkt averechts! Iedere dag wel anderhalve liter water, thee en melk drinken, is prima. Vocht stilt het 'hongergevoel' en daardoor eet u vanzelf wat minder.
- Overgewicht pak je aan door te eten met regelmaat, niet door te 'hongeren'. Geen tussendoortjes, sla geen maaltijden over. Zoutgebruik op èn in het eten beperken. Snoepen is verboden. Kruiden, zetmeel en vezelrijke voeding mogen wel.
- Cholesterol in het bloed wordt (bij een te hoog gehalte) als een grote 'boosdoener' beschouwd. Minder dierlijke vetten, zoals een doorregen varkenslap, is daarbij verplicht.
- Plantaardige vetten mogen wel, groente en fruit is ook verantwoord.
- Stress zit vaak in de aard van het beestje. Althans, de gevoeligheid daarvoor. Blijf niet met dingen 'in je kop' rondlopen, maar spreek het uit. Heb ook eens een keer lak aan iets.
- Toch last van stress, doe dan alles aan andere risicofactoren.
- Beweging moet! Elke dag een half uurtje wandelen of een andere vorm van 'met je lichaam bezig zijn'. Ook al bent u een dagje ouder, zoiets moet u zich opleggen. Goed voor de spieren, goed voor de bloedsomloop, goed voor de stoelgang.
- Suikerziekte is vaak erfelijk bepaald. Dat kan ook het geval zijn met hart- en vaatziekten of een te hoog cholesterol. Dan is het extra belangrijk om zo gezond mogelijk te leven.
- Via de dokter en soms ook de diëtiste blijft u dan onder controle.
- Hoge bloeddruk is, net als enkele andere risicofactoren, een 'onzichtbare tegenstander' omdat je er meestal weinig of niets van merkt. Juist op langere termijn kunt u door te hoge bloeddruk schade oplopen. De elasticiteit van de bloedvaten vermindert en de binnenkant wordt minder 'glad'. Op den duur gaat de kwaliteit van de bloedvaten dermate achteruit dat ze daardoor minder (makkelijk) bloed transporteren. Gevolgen daarvan kunnen zijn 'pijn op de borst' (angina pectoris) en 'etalage-ziekte' of 'etalage-benen', een soort kramp in de benen tijdens het lopen (claudicatio intermittens).
Wat is nu eigenlijk hoge bloeddruk?
Hoge bloeddruk betekent dat er voortdurend een te hoge druk op de bloedvaten staat. Niet goed voor de vaten, maar ook het hart moet er dan dus continu extra 'aan trekken'. Soms heeft het met overgewicht te maken, maar meestal is de oorzaak onbekend. Hoe dan ook, er moet wat aan gedaan worden!
Wanneer is er sprake van hoge bloeddruk?
Belangrijk is om er achter te komen of u 'echt' hoge bloeddruk heeft. Daar is pas sprake van als uw bloeddruk voortdurend te hoog is. Zelfs de dokter kan daar lang niet altijd even gemakkelijk achterkomen.
Regelmatig en over een langere periode 'opnemen' (meten) van de bloeddruk zegt pas wat. Om daarvoor steeds naar de dokter te moeten gaan kan lastig zijn. Door de 'spanning' van de spreekkamer kan uw bloeddruk ook nog eens hoger dan 'echt' worden gemeten.
De oplossing is om het (in overleg met uw arts) zelf, thuis te doen.
Zeker weten? Zelf meten!
Een hoge bloeddruk is niet altijd even hoog. Bij iedereen zitten er schommelingen in de bloeddruk. Bent u druk in de weer (geweest), dan is de druk hoger dan wanneer u in alle rust op de bank zit. Het is belangrijk om de bloeddruk over een langere periode te meten en dan pas te (laten) beoordelen. Heeft u, hoe dan ook, nog twijfels of vragen: raadpleeg ook dan uw huisarts!
