Slapeloosheid

Slapeloosheid

Ieder mens heeft voldoende slaap nodig om z'n accu weer op te laden, zodat hij de volgende dag weer over genoeg energie beschikt. Als dat niet lukt heeft dat onmiddellijk invloed op zijn gedrag en welzijn. Als er stelselmatig sprake is van een slaaptekort of slecht inslapen spreken we van slapeloosheid. Sommige mensen klagen weliswaar over slapeloosheid, maar vaak blijkt dan dat ze 's nachts om de paar uur heel eventjes wakker worden. Dat is niet echt ongezond.

Echte slapeloosheid is een veel voorkomend probleem in de westerse wereld. Het is vaak het gevolg van spanningen op het werk of in het gezin.

In Nederland alleen al heeft ruim 15% van de bevolking af en toe last van slapeloosheid. Tweederde hiervan bestaat uit vrouwen.

Veel mensen zoeken hun toevlucht in slaapmiddelen, maar die werken vaak verslavend en mogen dus niet al te lang gebruikt worden. Vaak blijken slaapmiddelen gelukkig overbodig als mensen maar een beetje gezonder leven. En met iets meer regelmaat.

Niet elke slaapstoornis is hetzelfde

Niet iedereen met slaapstoornissen heeft dezelfde klachten. 75% van mensen met slaapproblemen kunnen moeilijk inslapen. Ze liggen uren te draaien voor ze de slaap kunnen vatten. De helft van de mensen met een slaapprobleem komt vrij snel in slaap, maar wordt gedurende de nacht meerdere keren wakker en kan vervolgens niet meer inslapen.

En dat heeft zo zijn gevolgen. Voor de gezondheid, voor de gemoedsrust, voor de omgeving. Sommige mensen worden er dan ook letterlijk en figuurlijk niet goed van. En dat is toch wel een schril contrast met de goede tijden van vroeger waarin ze fris en uitgerust opstonden na een nacht heerlijk slapen.

Gezonde nachtrust betekent gezond leven

Slaap is onontbeerlijk voor de gezondheid van lichaam en geest. Tijdens de slaap herstelt ons lichaam zich van de inspanningen van de afgelopen dag en doet weer nieuwe energie op voor de komende dag. Er worden nieuwe lichaamscellen aangemaakt, vooral in ons bloed en in onze huid. De energievoorraad in ons lichaam en in onze hersenen wordt weer aangevuld. Bovendien worden tijdens de slaap veel antistoffen voor de bestrijding van infecties geproduceerd. Niet iedereen weet het, maar wie goed slaapt heeft een kleinere kans op ziektes en infecties.

Als we slapen kunnen we geestelijke en emotionele ervaringen verwerken. Dat gebeurt vooral tijdens de droomslaap. Een goede slaap zorgt er dan ook voor dat we geestelijk niet overbelast raken.

Eigenlijk hebben we die rustperiode dus nodig om onze accu weer op te laden, zodat we de volgende dag weer genoeg energie hebben. Hoewel ons lichaam uitrust als we slapen, blijven onze hersenen vrijwel de gehele nacht actief.

REM-slaap en NREM-slaap; droomslaap en rustslaap

Er zijn in het algemeen twee soorten slaap: de REM-slaap ook wel droomslaap genoemd omdat tijdens deze periode de meeste dromen plaatsvinden, en de NREM-slaap (Non REM-slaap).

Tijdens de REM- of droomslaap zijn de hersenen actief en de ogen draaien snel in het rond. In het Engels heet dat de Rapid Eye Movements.

De NREM-slaap is opgebouwd uit vier fasen, waarin de hersengolven steeds langzamer worden. In de derde en vierde fase slapen we heel diep. Tijdens deze fase rusten we het meeste uit. REM-slaap en NREM-slaap wisselen elkaar tijdens de nacht regelmatig, om de 60 à 90 minuten, af. Per nacht maken we ongeveer vijf van deze periodes door. Tegen de ochtend wordt de NREM-slaap lichter en gaan de REM-periodes langer duren. De diepe slaap vindt vooral plaats tijdens de eerste helft (eerste twee à drie perioden) van de nacht, terwijl tijdens de tweede helft van de nacht er in toenemende mate REM-slaap is.

Hoeveel slaap heeft een mens nodig?

Over het algemeen wordt gesteld dat we ongeveer een derde deel van ons leven slapend doorbrengen. Dit komt neer op 8 uur per etmaal. De meeste mensen slapen weliswaar tussen de 7 en 9 uur per nacht, maar er zijn ook mensen bij wie dat anders ligt. Er zijn langslapers en kortslapers. De slaapbehoefte van de mens verschilt dan ook per individu. Bovendien verandert die behoefte tijdens de verschillende levensfasen van een mens.

Baby's slapen het meeste en bejaarden het minst. Jonge kinderen hebben meer slaap nodig dan volwassenen omdat ze in de groei zijn. Na het 45e levensjaar neemt de behoefte aan slaap geleidelijk aan af. Mensen van boven de 65 slapen dan ook beduidend minder en minder diep dan bijvoorbeeld jonge volwassenen. Dit heeft natuurlijk alles te maken met het feit dat ouderen het meestal kalmer aan doen dan jongeren en dus minder energie verbruiken. De hoeveelheid slaap die we nodig hebben is immers erg afhankelijk van de activiteiten of de baan die iemand heeft.

Oorzaken van slaapproblemen

Er zijn verschillende oorzaken aan te wijzen voor slaapproblemen. Vaak zijn spanningen en problemen de boosdoeners. Het kan bijvoorbeeld gaan om moeilijkheden in het gezin of op het werk; de dood van een dierbaar persoon, onregelmatige levenswijze, ruzie met vrienden of kennissen, en dreigend ontslag of een naderende verhuizing.

Soms blijven de slaapproblemen toch bestaan, terwijl de problemen al zijn opgelost. Dan is het slechte slapen als het ware een gewoonte geworden. U kunt zich dan niet meer ontspannen en denkt elke avond: 'ik zal toch wel weer niet kunnen slapen' en dan lukt het ook niet. In dit geval kan een slaapcursus of -therapie uitkomst bieden. U leert zich dan als het ware ontspannen.

Slapeloosheid kan ook veroorzaakt worden door lichamelijke klachten zoals rugpijn, reuma, kortademigheid of een te traag werkende schildklier. Sommige zwangere vrouwen slapen tijdens de laatste maanden van de zwangerschap vaak slechter dan gebruikelijk, omdat de baby 'in de weg' zit. Oudere mensen hebben nogal eens slaapproblemen omdat ze overdag regelmatig kleine tukjes doen. Hierdoor zijn ze 's avonds niet moe genoeg om goed te kunnen slapen.

Niets ondernemen? Veel te gevaarlijk!

Als we langere tijd niet goed slapen wordt de kwaliteit van ons leven op alle fronten minder. Onze gezondheid gaat achteruit, omdat ons lichaam niet voldoende in de gelegenheid wordt gesteld om nieuwe cellen en antistoffen te produceren. We teren daardoor op onze voorraad energie in en voelen ons steeds vermoeider. Ons humeur lijdt hier natuurlijk ook onder. Je merkt meestal aan mensen dat ze veel prikkelbaarder en soms zelfs somberder worden. Op het werk en in het verkeer krijgen mensen met slaapstoornissen steeds vaker last van concentratieproblemen. En dat is natuurlijk een gevaarlijke zaak!

Wat is er aan te doen?

Medicijnen

In de meeste slaapmiddelen wordt benzodiazepine gebruikt en dat kan verslavend werken. Zeker als de slaapmiddelen in hoge doseringen gebruikt worden. Als de arts slaapmiddelen voorschrijft doet hij dit meestal slechts voor een korte periode. Belangrijk is daarbij dat u geen "flinke drinker" bent, want slaapmiddelen en alcohol gaan slecht samen en een combinatie kan leiden tot gevaarlijke situaties.

Sommige gebruikers van slaapmiddelen klagen veel over sufheid op het werk of tijdens het autorijden de volgende dag. Het is belangrijk dat u hier zelf goed op let en dat u de dokter hierover informeert! Als u slaapmiddelen langer gebruikt dan één maand, neemt bij stoppen de kans op ontwenningsverschijnselen toe. De ernst van de "afkick"-verschijnselen hangt sterk af van het middel dat wordt gebruikt. Veel voorkomende verschijnselen zijn : angsten, spierpijn, onrust en zelfs het terugkeren van de slapeloosheid.

De meeste chemische slaapmiddelen brengen u dus wel snel in slaap, maar hebben vaak allerlei nadelige gevolgen. Er zijn gelukkig ook minder ingrijpende slaapmiddelen. Dat zijn preparaten op natuurlijke (kruiden-)basis.

TIPS

  • Zorg ervoor dat u een goed en comfortabel bed heeft en dat er geen zaken zijn die irriteren in uw slaapkamer. Vaak blijkt een lekkende kraan, een klepperend raampje of een licht doorlatend gordijn al genoeg ergernis op te leveren om de gezonde nachtrust te verstoren.
  • Het is bovendien verstandig om de slaapkamer alleen te gebruiken voor het slapen en niet voor andere zaken, zoals hobby's, studeren of TV kijken.
  • Probeer vaste tijdstippen aan te houden als het gaat om opstaan en naar bed gaan. Als u uitslaapt of eerder naar bed gaat verstoort u een natuurlijk ritme en het resultaat is vaak dat u de volgende nacht minder behoefte heeft aan slaap.
  • Doe zo min mogelijk hazeslaapjes of middagdutjes. In het begin lijkt dit dé oplossing, maar op een gegeven moment kunt u 's nachts daardoor niet meer in slaap komen.
  • Als u ervan houdt kunt u natuurlijk ontspanningsoefeningen gebruiken om rustig te worden. Er is ook muziek waar u heel rustig van kunt worden. Die kunt u kopen of gewoon lenen in de bibliotheek.
  • Ga voor uzelf na hoeveel slaap u eigenlijk nodig heeft. Niet iedereen heeft immers evenveel slaap nodig. De één heeft 10 uur slaap nodig, de ander is met 6 uur slaap alweer fris.
  • Eet geen sterk gekruide maaltijden en drink geen slaapmutsjes of cafeïne-houdende dranken vlak voordat u naar bed gaat. Warme melk met honing of anijs is veel gezonder en rustgevender.
  • Ga pas naar bed als u zich rustig voelt. Dus niet vlak na een flinke lichamelijke of geestelijke inspanning (hardlopen of studeren). Het is vaak beter om vlak voor het naar bed gaan een rustige wandeling te maken, een warm bad te nemen of een ontspannend boekje te lezen.
  • Als u het vermoeden heeft dat uw medicijnen een bijwerking hebben kunt u dat het best meteen aan de arts vertellen.

Slapen & Vermoeidheid

Slapen & Vermoeidheid

Slapen en vermoeidheid, het hoort bij elkaar, als je moe bent ga je slapen. Maar zo eenvoudig is het niet voor iedereen. Het kan zijn dat je last hebt van inslaapproblemen...

Lees verder...

Alle dossiers op 1001symptomen.nl